Հովհաննես Շիրազ. «Հայոց Դանթեականը»

Մհեր (Ֆրունզիկ) Մկրտչյանը պոեմը կարդալուց հետո մի օր դրսում հանդիպում է Շիրազին։

Մոտենում է, ի միջի այլոց հարցնում. «Շիրա՛զ, կըսեն պոեմը դու ես գրե, հա՞»։

Վրդովված Շիրազը պատասխանում է. «Ինչխ թե կըսեն, այ տղա, ես եմ գրե»։

Այսպես մի քանի րոպե Ֆրունզը Շիրազի հոգու հետ է խաղում։

Վերջինս խիստ բարկացած բռնում է դերասանի օձիքից, ուր-որ է պիտի հարվածի, Ֆրունզիկը, թե. «Շիրազ ջան, հլը կեցի։ Դու օր գրած էղնեիր, հմի խելռած կեղնեիր»։

«Հա՛,- շեշտակի պատասխանել է բանաստեղծը։- Խելռե, նոր եմ գրե»»։

*

… Անվրդով մարդիկ, անխռով ազգեր,

Ինչո՞ւ իմ ազգին թողիք անընկեր:

Այս եղեռնապիղծ օրերում գայիք

Գեթ մի մանուկի աչքով մեկ լայիք:

Ով հարավուհիք, ով հյուսիսուհիք,

Գոնե անեծքի շուրթով խոսեիք:

… Ազգեր, թե Հայոց այս Եղեռնը մեծ

Ձեր մեկնումեկին խոշտանգեր հանկարծ,

Իմ սիրտը՝ որպես Հայոց բանաստեղծ

Չէր լռի ձեզ պես:

Պիտի մռնչար այսպես ահագնած,

Մի ազգ խոցվելիս ես կդառնայի

Մի նոր զանգահար:

Ես կզանգեի բոլոր բյուր զանգերն

Հայոց վանքերի,

Թե որ տեսնեի բլուրվելն այսպես

Ձեր խեղճ գանգերի:

Թե ձեր մանուկներն իմոնցի նման

Մորթվեին անվերջ,

Ես կթքեի անգամ

Երկնքի բյուր աչքերի մեջ:

Թե ձեր մայրերն իմոնցի նման

Կախաղանվեին,

Կկայծակեի ժանտ ոսոխների

Անմայր աչքերին:

Թե ձեր ծերուկներն իմոնցի նման

Թաղվեին կենդան,

Ես թաղողներին պիտի թաղեի,

Ո՜վ մահազնդան:

Օրրոցքի դեմ ելնող զորքի դեմ

Զորք կհանեի,

Ցեղասպանին ողջ հողագնդից դուրս կվանեի,

Որ ոչ մի ազգի ոչ մի մատն անգամ

Ոչ մի թրով էլ չընկներ Հայոց պես:

Ո՜վ լռած ազգեր, նզովում եմ ձեզ:

Ոչ մի ազգի մահ ես չեմ ուզենա,

Եթե նա Հայոց մահը չուզենա:

Օհ, քրիստոնյա անՀիսուս ազգեր,

Ամոթ ձեզ:

Ամոթ, որ քար լռեցիք

Ու լռում եք դեռ՝ իբրև անծանոթ:

Դուք սուտ քուն տված աղվեսի հոտի նման էիք լուռ,

Երբ թրատվում էր իմ ժողովուրդը:

Էլ ո՞ւր է մարդը՝ այն էլ ստեղծված

Աստծո պատկերով:

Ով լիրբ լռություն, որ լռում ես դեռ,

Հյուսիսն՝ իր հավերժ սառույցների պես,

Հարավն՝ իր լուսնի մահիկի նման,

Արևելքն՝ ինչպես իր ծուխը ղեյլանի,

Արևմուտքն՝ ինչպես պոռնիկ անսահման:

Այնինչ, ով աշխարհ, թե քո լրբենի այս չորս բերանով

Գոռայիր մի հեղ,

Պատյան կփախչեր սուրը սուլթանի,

Չէր հորդա այսքան արյուն խելահեղ:

Ով ժանտ մարդկություն, վիշապ օձաքիստ,

Դահիճ լռություն, քած դու անտարբեր,

Ո՞նց էիր հացդ կուլ տալիս հանգիստ,

Երբ մի ողջ ազգ էր գլխատվում անտեր:

Վիշտ չկիսողի վիշտը չեն կիսում,

Վշտով եմ ասում:

Այսօր մեզ հասավ ձեռքով անասնի,

Վաղը, իմացե՛ք, ձեզ պիտի հասնի,

Վիշտ չկիսածը վիշտ պիտի տեսնի:

Հովհաննես Շիրազի «Հայոց Դանթեականը» պոեմը (կրճատումներով)

Գայանե ՊՈՂՈՍՅԱՆԻ ՖԲ էջից

Մեկնաբանություններ